สืบเนื่องจากคำว่า “เด๊ดสะมอเร่” ที่ฮ็อตฮิตไปเมื่ออาทิตย์ที่แล้ว
มีผู้ถามไถ่ให้มิวเซียมสยามพูดถึงคำสแลงแสลงหูอีกคำบ้าง
ที่ประดิษฐ์ขึ้นจากปากของบุคคลคนเดียวกัน คือ “เทิ่ง สติเฟื่อง”
คำนั้นก็คือ “เริ่ดดดด สะแมนแตน” ยังไงละฮ้า

ที่มาที่ไปก็เริ่ดสมชื่อเลย มาติดตามกันได้เล้ย...

เลิศสมันเตา
ชื่อเริ่ดๆ ของนายเลิศ

หากบอกว่ามีคนตั้งชื่อลูกว่า “เลิศสมันเตา”
เราก็คงบอกว่า จะบ้าเหรอ ชื่อไรพิลึกจัง เพื่อนล้อแย่เลย
แต่ก็มีคนทำไปแล้วนะครับ
นายชื่น เศรษฐบุตร ตั้งชื่อบุตรชายคนที่ 2 ที่เกิดในช่วงต้นรัชกาลที่ 5 ว่า
“เลิศสมันเตา”
เป็นการตั้งชื่อทิพย์แบบเอาเคล็ด บุตรชายจะได้เลิศเลอเป็นใหญ่เป็นโตในอนาคต

คำนี้มีที่มาที่พิลึกพิลั่นมาก
เพราะเป็นการผสมคำแบบอิหยังวะ จากคำที่มีที่มาจาก 2 ภาษา
หนึ่งคือ “เลิศ” – อีกหนึ่งคือ “สมันตะ”

“เลิศ” ดูจากการสะกดก็เดาไม่ยากว่าไม่ใช่คำไทยแท้
และก็ไม่ใช่คำภาษาบาลีหรือสันสกฤตด้วยนะ
แต่กลับเป็นคำยืมมาจากภาษาเขมร!
ภาษาเขมรเขียนว่า លើស (เลีส) อ่านว่า “เลอ” แปลว่า เกิน เหลือประมาณ
ไทยรับมาตั้งแต่เมื่อไหร่ไม่รู้ แต่ปรากฏหลักฐานคำว่า “ละเลิศ” ตั้งแต่สมัยต้นอยุธยาแล้ว
คำว่า “เลิศ” จึงเป็นคำไทย เขมรทำ ที่อยู่คู่เรามานาน

ส่วนคำว่า “สมันตะ” นั้น เป็นคำภาษาสันสกฤต
เขียนว่า समन्त (สมนฺต) อ่านว่า “ส-มันตะ”
แปลว่า รอบด้าน โดยรอบ โดยทั่ว โดยประการทั้งปวง
อย่างเช่นคำว่า
“สมันตจักษุ” หมายถึงผู้มีจักษุหรือดวงตาโดยรอบ ซึ่งก็คือพระพุทธเจ้าผู้รู้ทุกสิ่ง เห็นธรรมทั้งปวง
หรือในบทชุมนุมเทวดา ที่ขึ้นต้นบทสวดว่า “สมันตะ จักกะวาเฬสุ...”

การรวมคำ “เลิศ” กับ “สมันตะ” นั้น หาใช่การสมาสสนธิอะไรทั้งสิ้น
แต่เป็นการรวมคำแบบไทยๆ ไร้ไวยกรณ์ กลายร่างมาเป็น “เลิศสมันเตา” ได้อย่างไรก็ไม่รู้
มีความหมายว่า เป็นเลิศเหนือผู้อื่น ดีเลิศไม่เหมือนใคร
เป็นชื่อทิพย์แสนเท่ไม่เหมือนใครของคนในสมัยร้อยกว่าปีก่อน
เมื่อเด็กชายเลิศสมันเตาเติบใหญ่ขึ้น จึงย่นเหลือเพียง “นายเลิศ เศรษฐบุตร” เท่านั้น

กาลผ่านล่วงเลยจนถึงราวปี 2480 นายเลิศเติบโตเป็นนักธุรกิจชื่อดังของสยาม
เป็นนายห้างเจ้าของกิจการมากมาย
แต่คำว่า “เลิศสมันเตา” ยังคงติดตัวอยู่ไม่ห่าง ด้วยกลายเป็นคำสแลงของวัยรุ่นในสมัยก่อนสงคราม
แปลว่า เด็ดมาก เจ๋งมาก เยี่ยมยอด
นอกจากนี้นายเลิศยังตั้งชื่อเรือส่วนตัวของตนเองว่าเรือ “สมันเตา” ด้วย เพื่อเป็นที่ระลึกถึงสร้อยคำแปลกๆ ท้ายชื่อที่พ่อตั้งให้

www.thairath.co.th

MuseumSiam
#ให้ทุกการเรียนรู้สนุกกว่าที่คิด

แกลเลอรี่

ดูทั้งหมด